Przystosowanie mieszkania dla podopiecznego z alzheimerem - opracowanie

Jak przystosować mieszkanie do potrzeb chorego?

W miarę postępu choroby - osoba chora staje się coraz mniej samodzielna w zakresie samoobsługi i coraz bardziej bezkrytyczna w stosunku do tego, co robi. Często też nie dostrzega niebezpieczeństw, jakie mogą jej zagrażać.

Z tego powodu zachodzi konieczność dokonania w mieszkaniu pewnych zmian, które mogą ułatwić pracę opiekunowi, a przede wszystkim zapewnią bezpieczeństwo choremu.

Jak urządzić pokój chorego?

Jeżeli chory porusza się samodzielnie, należy zwrócić uwagę na chodniki i dywany. Nie mogą one powodować potykania się i upadków chorego. Należy je umocować lub w ogóle zlikwidować. Gdy chory nie panuje już nad potrzebami fizjologicznymi - najlepiej zabezpieczyć podłogę zmywalną wykładziną podłogową, która ułatwia utrzymanie czystości i nie przyjmuje przykrych zapachów, a ponadto nie zmienia barwy (jak podłoga drewniana z klepki lub desek).

W wypadku chorych "spacerujących" nieustannie po pokoju lub mieszkaniu, trzeba zadbać o ich bezpieczeństwo podczas tych wędrówek. Meble należy ustawić w taki sposób, by chory nie potykał się o fotele, stół, krzesła czy kwietnik. Jest to szczególnie ważne, gdy chory cierpi na zaburzenia równowagi. Jeżeli chory podczas swoich spacerów po mieszkaniu lubi ukrywać lub przenosić różne drobne przedmioty (np. książki, bibeloty, porcelanę, klucze i inne podobne rzeczy), trzeba je zabezpieczyć lub schować, a kluczyki z szaf i szuflad wyjąć i przechowywać w niedostępnym dla chorego miejscu (można też kupić specjalne zabezpieczenia w placówkach handlowych). Nie zapominajmy o telefonie. Jest nam bardzo potrzebny, musi być łatwo dostępny, ale nie może znajdować się w zasięgu chorego.

Choremu trzeba urządzić stały kącik w pokoju, by czuł się tam dobrze i bezpiecznie. Może to być wygodny fotel, przy nim stolik z ulubioną książką do czytania (lub tylko do oglądania), z albumem ze zdjęciami rodzinnymi, kartonem z widokówkami czy klaserem ze znaczkami, kartami do gry i innymi przedmiotami, które chory lubi i którymi się interesuje. Większość chorych bardzo lubi trzymać w ręku lub mieć w jej zasięgu chusteczkę. Połóżmy więc taką chusteczkę na stoliku. Przestrzegamy przed dawaniem choremu chusteczek z ligniny. łatwo je rozerwać na kawałki, przylepiają się do rąk, a przy wycieraniu ust - kawałek może nawet zostać zjedzony. W celu utrzymania kontaktu z chorym siedzącym w fotelu można na stoliku postawić dzwonek z rączką lub brzęczyk z przyciskiem, by chory mógł przywołać opiekuna znajdującego się w innym pomieszczeniu. Gdy chory całe dni spędza w fotelu i nie wychodzi na spacery poza domem, należy zachęcać go do "spaceru" po mieszkaniu i. jeśli zachodzi taka potrzeba - podtrzymywać przy chodzeniu. Osobom chorym, które wiele godzin dziennie spędzają w pozycji siedzącej, należy układać nogi na taborecie lub krześle, w celu zapobiegania obrzękom stóp i ułatwienia krążenia krwi. Tym chorym należy w fotelu położyć poduszkę przeciwodleżynową, która zabezpieczy przed odparzeniami i odleżynami. Jeżeli chory moczy się - na poduszkę kładziemy folię, a na nią lniany lub flanelowy podkład.

Bardzo ważne dla bezpieczeństwa chorego jest odpowiednie zabezpieczenie dostępu do balkonu i okien. Na balkon chory powinien wychodzić wyłącznie pod opieką opiekuna. Trzeba też uniemożliwić choremu samodzielne otwieranie okien i drzwi balkonowych. Temu celowi dobrze mogą służyć łańcuszki drzwiowe, które, owinięte dookoła klamki, zamykamy na małe kłódeczki.

Często zapominamy o zagrożeniu, jakim dla chorego są kontakty - gniazda wtykowe. Manipulowanie w nich grozi choremu porażeniem prądem. W sklepach dostępne są specjalne zatyczki, które zamykają otwory gniazda. Podobne problemy możemy mieć z telewizorem, odkurzaczem czy innym sprzętem elektrycznym. W zależności od zachowania chorego i te urządzenia należy odpowiednio zabezpieczyć lub usunąć z pokoju.

Na co zwrócić uwagę w przedpokoju?

W przedpokoju należy zadbać o bezpieczeństwo chorego podczas jego przechodzenia do łazienki czy kuchni. Trzeba usunąć obuwie czy chodnik (jeśli jest ruchomy), sprawdzić, czy szafka na obuwie, taboret lub inny sprzęt nie utrudniają przejścia i odpowiednio je przestawić albo wynieść. Jeżeli w przedpokoju są szafki z gazomierzem i licznikiem energii, należy je zabezpieczyć przed możliwością manipulowania w nich przez chorego. Zdarza się, że chory nie poznaje siebie w lustrze i boi się swojego odbicia w nim. W takim wypadku należy lustro zasłonić lub usunąć z przedpokoju (to samo dotyczy lustra w łazience czy pokoju). Aby uniknąć nie zauważonego wyjścia chorego z domu, można nad drzwiami wejściowymi zawiesić dzwonek, o który drzwi będą uderzały przy każdym poruszeniu, lub też stale zamykać drzwi na klucz. Nie zostawiajmy kluczy od mieszkania w widocznym i dostępnym dla chorego miejscu. Jeżeli mieszkanie jest wielopoziomowe i w przedpokoju są schody wewnętrzne - trzeba je zabezpieczyć specjalną barierką, gdyż upadek ze schodów może być dla chorego szczególnie niebezpieczny.

Jak wyposażyć łazienkę?

Z łazienki usuwamy wszystkie środki czyszczące, płyny do prania i mycia, szampony i farby, kleje itp. Jeżeli w łazience przechowujemy leki - apteczka musi być tak zamknięta, by chory nie mógł się do niej dostać. Przewód pralki należy wyjąć z gniazda i tak zwinąć, by nie był dostrzegalny dla chorego, a gniazdo zabezpieczamy zatyczką (podobnie jak w pokoju).

Wszystkie urządzenia elektryczne związane z higieną i przetrzymywane w łazience należy także zabezpieczyć, by chory sam z nich nie korzystał (dotyczy: suszarki do włosów, maszynki do golenia, aparatu do masażu elektrycznego, lokówki itp.). Sprawa urządzeń elektrycznych w łazience jest szczególnie ważna z powodu możliwości silnego porażenia przy dotykaniu mokrą ręką - bądźmy więc w tych sprawach szczególnie czujni. Jeżeli chory sam odkręca kran z wodą, należy zwrócić uwagę na: - zabezpieczenie kranu doprowadzającego wodę do pralki, ustalenie właściwej temperatury wody ciepłej, jeżeli podgrzewana jest piecykiem gazowym w samej łazience (nie zostawiajmy w łazience zapałek!). W drzwiach łazienki likwidujemy haczyk lub zameczek (ewentualnie klucz), co uniemożliwi zamykanie się chorego od wewnątrz.

W ścianie nad wanną należy zainstalować uchwyt, który umożliwi choremu trzymanie się przy wchodzeniu do wanny, przy staniu podczas mycia i przy wstawaniu oraz wychodzeniu z wanny. Miejsce zamocowania uchwytu zależne jest od wzrostu chorego. Jeżeli chory ma trudności z siadaniem w wannie oraz wstawaniem, można korzystać z ławeczki zawieszanej na wannie. Wówczas chory podczas kąpieli czy natrysku może siedzieć.

Na dno wanny przed kąpielą kładziemy gumową matę przeciwpoślizgową (od spodu ma przyssawki i nie przesuwa się w wodzie). Przy zaburzeniach równowagi u chorego - w czasie kąpieli konieczna jest pomoc drugiej osoby (poza opiekunem). Osoba to powinna przez cały czas kąpieli chronić chorego przed upadkiem, nawet gdy siedzi na ławeczce i zachęcać do trzymania rąk na uchwycie podczas wstawania i stania przy myciu.

Radzimy też umocowanie na suficie nad wanną suszarki do bielizny. Wszystko schnie tam szybko, nie przeszkadza i jest "pod ręką". Suszarkę taką można także zawiesić w kuchni.

Jeżeli chorym jest mężczyzna, radzimy możliwie wcześnie nauczyć go korzystania w łazience z tzw. kaczki przy oddawaniu moczu. Zapobiegnie to w przyszłości kłopotom z zalewaniem podłogi z powodu trudności z trafianiem do muszli, ułatwi także oddawanie moczu w nocy w łóżku oraz zapobiegnie moczeniu bielizny i pościeli.

Często zdarza się, że chory zbyt silnie pociąga za uchwyt od spłuczki przy spuszczaniu wody, co powoduje podniesienie pokrywy i wyrwanie tzw. grzybka. W takim wypadku radzimy obwiązać sznurkiem pokrywę wraz ze zbiornikiem. Jeżeli w łazience przechowujemy drabinkę - radzimy ją zakryć lub zabezpieczyć, by chory nie mógł z niej skorzystać. Drabina (podobnie jak schody) może stać się źródłem wielkiego zagrożenia dla naszego podopiecznego.

Co zagraża choremu w naszej kuchni?

W kuchni musimy zabezpieczyć przed chorym zapałki, zapalarkę do gazu, noże, widelce, tasak oraz wszelkie proszki, środki dezynfekujące i płyn do mycia naczyń. Szczególne zagrożenie w kuchni stanowi kuchenka gazowa, dlatego należy pamiętać o wyłączaniu dopływu gazu do niego. W ten sposób unikniemy ulatniania się gazu, gdyby chory odkręcił kurki przy kuchence. Jeżeli chory ma nadmierny apetyt, żywność należy przechowywać w zamkniętej szafie i lodówce. Czasami zachodzi konieczność zamykania lodówki tak, by chory sam nie mógł jej otwierać.

O czym jeszcze musimy pamiętać?

Jeżeli chory jeździł kiedyś samochodem, trzeba uniemożliwić mu dostęp do auta oraz kluczyków. Samodzielny wyjazd samochodem byłby tragiczny w skutkach nie tylko dla chorego, lecz całego ruchu ulicznego. Poważne zagrożenie dla chorego stanowić mogą ostre narzędzia i przybory do szycia. Zarówno jedne, jak i drugie trzeba tak zabezpieczyć, by chory nie miał do nich dostępu.

Niestety, nie możemy tu wymienić wszystkich niebezpieczeństw, na jakie chory może być narażony. Każde z naszych mieszkań ma inny układ, inne wyposażenie i inne warunki, w jakich żyje chory. Poza tym, u każdego z chorych mogą występować specyficzne dla niego zachowania, których my - piszący - nie potrafimy przewidzieć.

Z tego względu apelujemy do opiekunów o szczególne wyczulenie na zapewnienie choremu bezpieczeństwa i usuwanie z jego otoczenia wszystkiego, co może dla niego stanowić jakiekolwiek zagrożenie.

Pamiętajmy, że jest to człowiek bezbronny i równocześnie tak bardzo nam bliska, kochana osoba.