Jak wypełnić czas podopiecznemu choremu na alzheimera

[Anna Maria]

Jak wypełnić czas choremu?

Nasz bliski, mimo postępu choroby, przez długi czas może uczestniczyć w różnego rodzaju zajęciach. Chory może być jeszcze bardzo samodzielny i wykonywać wiele czynności. Mogą one być związane z zapewnieniem choremu przyjemności lub z naturalną potrzebą bycia pomocnym i potrzebnym w domu. Dostarczają one też choremu możliwości ruchu.

Szczególnie należy umożliwiać chorym robienie tego, co dawniej lubili.

Jak długo to będzie możliwe, dobrze jest choremu proponować wykonywanie różnorodnych obowiązków domowych, np. sprzątanie (początkowo elektroluksem, potem szczotką, a później tylko wycieranie kurzu). Nasz bliski może pomagać w pracach ogrodowych (np. grabienie, zbieranie jabłek czy gałęzi) lub w kuchni przy przygotowywaniu posiłków. Może (oczywiście pod naszym nadzorem) obierać kartofle, smarować kanapki czy zmywać naczynia. Niektórzy chorzy lubią np. składać ręczniki czy ściereczki.

Bardzo ważne dla zdrowia chorego jest utrzymywanie go w ciągłym ruchu (na ile ewentualne inne schorzenia na to pozwalają).

Może to być prosta, nie forsowna gimnastyka, spacery po mieszkaniu, a przede wszystkim spacery na świeżym powietrzu, które i dostarczają zajęcia i są źródłem podtrzymywania zdrowia. Chory pobudzony - po długim spacerze będzie bardziej zmęczony i spokojniejszy, będzie też lepiej spał, co umożliwi opiekunowi chwilę odpoczynku. Jeśli jest to tylko możliwe i chory to lubi, dobrze jest zapewnić mu również wyjazdy na tzw. łono przyrody poza miasto, a także dalsze wycieczki i wyjazdy wakacyjne.

Należy jednak pamiętać, że są chorzy, którzy najlepiej czują się w znanym im środowisku, a wszelkie zmiany mogą wywołać niepożądane skutki, takie jak np. lęk frustracja, a nawet agresja.

Warto więc najpierw sprawdzić ich reakcję wychodząc do pobliskiego parku czy do znajomych.

Prowadzenie życia towarzyskiego, wizyty u znajomych czy sąsiadów, uczestniczenie w uroczystościach rodzinnych, zapraszanie gości do siebie - wszystko to może być źródłem radości dla chorego. Należy jednak prosić rozmówców o takt i delikatność w kontaktach z Twoim podopiecznym, a także cierpliwość i wyrozumiałość dla jego dziwnych, a często "niegrzecznych" zachowań czy reakcji. Na ogół chorzy lubią spotykać się z ludźmi, szczególnie znajomymi.

Są wtedy uśmiechnięci i ożywieni. Witają wszystkich bardzo serdecznie (nawet jeśli kogoś znają mało albo wcale). Starają się uczestniczyć w rozmowie albo przynajmniej przysłuchują się. Wraz z rozwojem choroby ich zainteresowanie rozmową słabnie, gdyż nie rozumieją już sensu wypowiadanych słów. Spotkanie towarzyskie może jednak być również dla naszego chorego źródłem stresu i lęku.

Wielu chorym sprawia dużą przyjemność słuchanie radia i oglądanie telewizji. Dotyczy to zwłaszcza osób będących w początkowych fazach choroby.

Najdłużej chorzy na chorobę Alzheimera zachowują wrażliwość na muzykę. Muzyka często działa na nich kojąco, a nawet uspokaja agresję. Każdy człowiek, również chory, ma swoje ulubione melodie, których słucha z przyjemnością. Starsze osoby szczególnie lubią przedwojenne piosenki z kabaretów, popularne tanga, piosenki Ordonki czy Fogga, inni lubią na przykład marsze wojskowe lub muzykę poważną. Warto kupić lub pożyczyć magnetofon i kilka kaset lub adapter i płyty, by móc raz czy parę razy dziennie sprawić choremu radość. Muzykoterapia znana jest już od dawna i może uczynić wiele dobrego. Można też z naszym podopiecznym śpiewać jego ulubione piosenki.

Chorych w początkowym okresie choroby warto też zabierać do kina, teatru czy na koncerty.

Osobom wierzącym należy zapewnić możliwość odbywania praktyk religijnych. Można choremu pomóc w mówieniu pacierza, czytać mu Biblię czy inne wydawnictwa, chodzić z nim regularnie do kościoła. W kolejnych fazach choroby nie będzie to już możliwe, gdyż chory będzie przeszkadzał innym swą ruchliwością, niepokojem czy głośnym mówieniem. Można też modlić się z nim w domu czy słuchać mszy nadawanej przez radio. Powinno się też zapewnić choremu, o ile wyrazi życzenie, wizytę księdza w domu.

Bardzo ważne jest jak najczęstsze wspominanie z chorym przeszłości. ćwiczy to pamięć Twojego bliskiego i sprawia mu przyjemność. Można z nim oglądać albumy ze zdjęciami z czasów młodości, ze wspólnych wakacji i wydarzeń w domu. Pokazując zdjęcia jego osoby, pomaga się choremu w zachowaniu własnej tożsamości.

Zdjęcia dzieci, wnuków, innych bliskich i osób, które otaczają chorego, mogą pomóc w zapamiętaniu ich twarzy. Należy pokazywać je często choremu, wymawiając spokojnie i powoli imiona i nazwiska tych osób. Można też podawać różne informacje o nich, co ułatwi choremu ich identyfikację. Pokazując zdjęcia ze wspólnych przeżyć, dobrze jest opowiadać podopiecznemu o tych wydarzeniach.

Ważnym sposobem ćwiczenia pamięci chorego, a jednocześnie sprawienia mu przyjemności, jest zapewnienie mu różnych zajęć intelektualnych i manualnych. Chorzy lubią coś gnieść w ręku, można więc dać im chusteczkę, piłeczkę czy kawałki materiałów. Z chorymi bardziej sprawnymi można grać w karty, domino, lepić z plasteliny, układać klocki, rysować itp. Niektórzy chorzy mogą też rozwiązywać proste quizy czy krzyżówki. Może w tych zajęciach pomagać opiekunka czy pielęgniarka opiekująca się chorym. Niektóre z tych zajęć może nasz bliski wykonywać samodzielnie - np. układać pasjansa czy po prostu przekładać karty.

Panie mogą robić na drutach czy na szydełku, może im też sprawiać przyjemność zwijanie i rozwijanie kłębka wełny.

Wielką przyjemnością może być dla chorego czytanie. Niestety, stosunkowo szybko utraci on zainteresowanie tą formą spędzania czasu, gdyż będzie miał trudności ze zrozumieniem tekstu. Rozrywką może być oglądanie kolorowych czasopism (nawet dla dzieci), a potem - samo przewracanie stron lub słuchanie tekstu czytanego przez opiekuna.

Trzeba również pamiętać, że dla chorego wielokrotne powtarzanie tej samej czynności wcale nie musi być nużące. Czasem nawet siedzenie bez ruchu może być dla niego źródłem przyjemności.

Rozmawianie z chorym to też zapewnienie mu zajęcia. Trzeba rozmawiać z nim jak najwięcej. Mówiąc do chorego, dobrze przypomnieć mu, jaki jest dzień i godzina, gdzie jest, jacy ludzie go otaczają, jaki ma plan zajęć na dziś, itp. Pomaga mu to w odnajdywaniu się w rzeczywistości. Nie należy jednak Twojemu bliskiemu narzucać sposobu spędzania czasu. Niech jak najdłużej ma możliwość wyboru i niech robi tylko to, co sprawia mu przyjemność i na co pozwala jego stan zdrowia. Zajęcia muszą być dostosowane do jego możliwości i nie mogą wprowadzać w zły nastrój.